Việc tổ chức lớp chọn trong trường tạo ra sự bất công giữa học sinh và giữa các thầy cô, kéo lùi thành tích học tập của cả trường. Thực trạng nào dẫn tới điều đó và kết quả thực tế ra sao?
Năm học mới sắp bắt đầu cũng là lúc nhiều phụ huynh tất bật với bao lo toan học phí, áo quần sách vở… Nhưng nỗi lo luôn canh cánh là cho con vào lớp chọn của không ít cha mẹ.
Xuất phát từ chỉ tiêu thành tích học sinh giỏi cấp huyện, tỉnh, quốc gia của trường, của địa phương, đó được xem là mũi nhọn, thương hiệu của trường nên nhiều hiệu trưởng đầu tư cho việc hình thành lớp chọn trong trường để “dễ ăn nói” với lãnh đạo các cấp, đánh bóng cá nhân.
Để tổ chức lớp chọn, mỗi trường đầu năm học có cách “lựa gà” riêng. Có trường tổ chức thi tuyển vào lớp chọn (lớp 4 đối với tiểu học, lớp 6 đối với THCS), cũng có trường xét tuyển vào lớp chọn dựa vào học bạ. Còn đối với trường THPT (lớp 10) thường thì căn cứ vào điểm chuẩn xét tuyển vào trường chọn từ cao xuống…
Được vào lớp chọn là vinh dự cũng là áp lực đè nặng trên vai học sinh. Các em phải thi đua học để được chọn vào đội tuyển thi huyện, tỉnh. Do vậy ngoài việc học chính khóa với lượng kiến thức nâng cao, các em còn phải tham gia bồi dưỡng để thầy cô “luyện gà” thi đấu. Nếu đạt giải huyện, các em tiếp tục được bồi dưỡng để thi tỉnh, chẳng có thời gian giải trí.
Lễ khai giảng của học sinh Quảng Ninh năm học 2016. Ảnh: Minh Cương.
Một số phụ huynh thấy con quá áp lực, mất cả tuổi thơ, đã xin cho ra khỏi lớp chọn hoặc chuyển trường. Tuy nhiên, đa số thích con học lớp chọn vì được học với thầy cô có năng lực, có kinh nghiệm bồi dưỡng, có tâm huyết, giúp con em phát huy năng lực, đạt thành tích cao. Nhiều người vì thế bằng mọi cách cho con vào lớp chọn, từ việc cho luyện thi đến nhờ vả.
Việc hình thành lớp chọn cũng có ưu điểm trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi để tham gia các kỳ thi, phát triển năng lực học sinh, tuy nhiên hệ lụy của nó cũng không ít. Thầy cô giáo được phân công dạy và không được dạy lớp chọn đã tạo ra sự phân biệt không đáng có, gây mất đoàn kết, thiếu công bằng giữa các thầy cô với nhau trong nhà trường.
Thầy cô được dạy, chủ nhiệm lớp chọn thì vui vẻ bởi toàn là học sinh có học lực giỏi “trên sàn”, thành tích thi đua cuối năm khỏi phải lo lắng. Ngược lại thầy cô dạy, chủ nhiệm lớp thường, tập trung những học sinh còn lại “dưới sàn” thì vất vả vô cùng. Lớp không có nhân tố điển hình (học sinh giỏi) để kích thích bạn bè thi đua học tập, khi tham gia phong trào cũng không có hạt nhân để tập hợp các bạn nên thi đua cuối năm luôn ở vị trí thấp.
Tôi và một số đồng nghiệp được nhà trường phân công dạy lớp thường đều có chung nhận xét “ở các lớp này không có tinh thần, động cơ thi đua học tập (vì em nào cũng như em nấy, học yếu như nhau) nên rất cực nhọc trong việc giảng dạy và tham gia các hoạt động của nhà trường.
Vậy việc các trường lập lớp chọn cấp quản lý là Phòng, Sở Giáo dục có biết không? Câu trả lời là có, nhưng “ngó lơ” vì thành tích và cũng đồng thời không có cơ sở để xử lý bởi khi kiểm tra nhiều hiệu trưởng tìm cách đối phó, lập luận: “Đó không phải là lớp chọn vì vẫn dạy theo chương trình chung, thầy cô chủ nhiệm được thay thế luôn phiên, không có tồn đọng gì trên hồ sơ là lớp chọn cả”.
Công văn số 2449 ngày 27/5/2016 của Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu rõ: “Nghiêm cấm việc tổ chức các trường chuyên, lớp chọn ở cấp học mầm non, tiểu học và THCS dưới bất kỳ hình thức nào’. Thế nhưng thực tế lớp chọn vẫn tồn tại dưới nhiều hình thức từ tiểu học đến THCS, THPT.
Đa số thầy cô trường tôi và rất nhiều đồng nghiệp khác mong hiệu trưởng các trường xem xét toàn diện lợi ích và hệ lụy của việc lập lớp chọn ở cấp tiểu học, THCS? Đừng vì chất lượng mũi nhọn, thành tích mà quên đi chất lượng đại trà. Đặc biệt giáo dục phải tạo ra sự công bằng, không có sự phân biệt giữa học sinh với học sinh và thầy cô với thầy cô giáo trong cùng một trường học.
